حسن کسایی، موسیقیدان، ردیف دان، نوازنده نی و سه تار و از نامداران موسیقی سنتی ایرانی به خصوص مکتب اصفهان، در سال ۱۳۰۷ در محله بید آباد اصفهان متولد شد. پدرش، حاج سید جواد کسائی از تاجران به نام بود و با بزرگان اصفهان مانند سید حسین طاهرزاده، جلال‌الدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، خاندان ،غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری رفت‌وآمد داشت. این رفت و آمدها باعث آشنایی حسن کسائی با موسیقی شد. حسن از 5 سالگی موسیقی را با آوازخوانی و آموزش آواز نزد استاد جلال تاج اصفهانی آغاز کند. استعداد و علاقه او باعث شد که کم کم نزد بزرگانی چون اسماعیل ادیب خوانساری، اکبر خان نوروزی، غلامرضا خان سارنج، سید حسین طاهرزاده، علی شهناز، محمد طاهرپور شاگردی کند.
سال 1319 وی با ساز نی آشنا می شود و دو سال بعد با مهدی نوایی از نوازندگان شناخته شده نی آشنا و به مدت سه ماه نزدش آموزش می‌بیند و بعد از آن چندین بار در رادیو به اجرا می پردازد. در سن 20 سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه می برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه می‌سازد که از معروفترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می‌رود. این قطعه بعدها از سوی حسین علیزاده در آلبوم صبحگاهی بازسازی می‌شود.
کسائی، در سال ۱۳۲۹ برای اولین‌بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را شروع می کند. در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد. در سال ۱۳۳۵ به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل‌ها راه یافت و تا سال ۱۳۵۷ با این برنامه همکاری داشت.
کسایی اجراهای متعددی در جشن هنر شیراز داشت و با نوازندگان بزرگ جهان از جمله راوی شانکار، شاران رانی و بسم الله خان، دیدار کرد. اما بعد از انقلاب که فعالیتها در زمینه موسیقی به شدت کاهش پیدا کرد و فضا مناسب نبود کسایی هم مانند دیگر موسیقیدانان کم کار شد. او در دههٔ ۱۳۶۰، به کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت. در سال ۱۳۶۹، تندیس وی در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.
حسن کسایی به نوعی از ابتدا شروع به ابداع تکنیک و پیاده کردن تمام دستگاه‌ها در ساز نِی نمود و تکنوازیهای بسیاری با بزرگان موسیقی در رادیو اجرا کرد همین تلاش و عشق او باعث شد که ساز نی به ارکسترها راه پیدا کند و آن را هم ردیف دیگر سازهای ایرانی قرار دهد. کسائی در نواختن نِی ایرانی همانند ندارد او حتی با لوله کردن کاغذی ساده و سوراخ کردن آن اقدام به نواختن نی می‌کرد. اما نکته دیگر درباره حسن کسایی منش و اخلاق وی بود که در کنار توانمندی خارق العاده اش در موسیقی او را هنرمندی مورد ستایش و احترام همگان قرار داده‌است. از جمله آثار او می توان به قطعه معروف سلام و آلبومهای نای نی، راز نی، شاخه گل، دختر گل فروش و… اشاره کرد. وی در سال 1391 در اصفهان درگذشت.
