میرزا عبدالله فراهانی

میرزا عبدالله فراهانی استاد برجستهٔ موسیقی ایرانی و نوازندهٔ سرشناس سه‌تار و تار در سال 1222 در شیراز متولد شد. او فرزند علی‌اکبر فراهانی، نوازندهٔ تار دوران ناصرالدین‌شاه و نیز پدر احمد عبادی نوازندهٔ بزرگ سه‌تار بود. وی نخستین آموزش‌های خود را نزد برادر بزرگترش میرزا حسن گذراند و پس از آن نزد پسر عمو و ناپدری‌اش آقا غلامحسین فراهانی آموزش‌های خود را تکمیل کرد و به برادر کوچک‌تر خود آقا حسینقلی فراهانی هم آموخت.

میرزا عبدالله در تهران در محله امامزاده یحیی مشغول به تدریس موسیقی شد بزرگترین دغدغه او انتقال موسیقی غنی ایران به آیندگان بود. میرزا عبدالله  دیده بود که استادان قدیم به دلیل بدبینی و اینکه مبادا شاگرد جای معلم را بگيرد و مقام استاد از بين برود، نمی‌خواستند معلومات خود را به دیگران بياموزند و همین باعث شده بود بسیاری از نغمه های دلنشین ایرانی از بین بروند. او به خوبی دریافت که عمر انسان ابدی نيست و غفلت‌های گذشتگان باید برای آیندگان، درس عبرت باشد. وی با تجدید نظر در دستگاه‌های دوازده‌گانه موسیقی ملی ایران و ادغام بعضی از آن‌ها با هم، هفت دستگاه کامل و مجزا پدید آورد. که این هفت دستگاه را سه تن از شاگردانش به نام‌های میرزا نصیر، فرصت شیرازی و مهدی‌قلی هدایت طی هفت سال نت‌نویسی کردند.

میرزا عبدالله  یکی از تأثیرگذارترین اساتید موسیقی کلاسیک ایرانی است. تمایل او به گردآوری رپرتوار بزرگی از قطعات سنتی، و نیز روحیه سخاوتمند و علاقه او به آموزش دیگران، روایت خاص او از موسیقی ایرانی را به شناخته شده‌ترین و پرکاربردترین روایت درمیان موسیقیدانان ایرانی معاصر تبدیل کرده است. از ویژگیهای نوازندگی میزرا عبدالله  باید به  ابتکار ساختن برخی قطعات ضربی اشاره کرد  که در قطعات مجلسی توام با آواز پس از اجرای چند گوشه، برای تنوع قطعه ضربی می‌نواخت. مضراب ریز و تک مضرابها در ساز او در تعادل و جملات موسیقی او منظم است و در همراهی با آواز پس از خاتمه یک بیت توسط خواننده او خود گوشه جدیدی را شروع کرده‌است وخواننده را هدایت می‌کند. در حفظ وزن قطعه دقیق بوده و غالبا نوازندگی خود را با قطعه تند رنگ مانندی پایان می‌داد.

میزرا عبدالله فراهانی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از میان آنها می توان به ابوالحسن صبا، سيد حسين خليفه ، دکتر مهدی صلحی (منتظم الحکما)، اسماعيل قهرمانی ، سيد علی محمد‌خان مستوفی اشاره کرد. بدون شک برجسته ترین اثر او ردیف میرزا عبدالله  است که قدیمی ترین ردیفی است که هنوز هم برای بسیاری از دانش آموزانی که مایل به یادگیری موسیقی ایرانی هستند در حال استفاده است و شهرت آن به دلیل ملودی های زیادی  است که از قبل و گذشته‌ها جمع آوری شده است. وی در سال 1297 در 75 سالگی درگذشت.