رویلهلم ریچارد واگنر آهنگساز، رهبر ارکستر، نظریه‌پرداز موسیقی و مقاله‌نویس آلمانی بود که در سال ۱۸۱۳ در شهر لایپزیگ به دنیا آمد. پدرش منشی ادارهٔ پلیس بود که شش ماه پس از تولد فرزندش درگذشت. پس ازآن مادرش یوهانا با دوست پدرش ، لودویگ گییر که خود بازیگر و نمایش‌نامه‌نویس بود، زندگی مشترکی را آغاز کرد. واگنر با حضور پدر خوانده اش به تئاتر علاقمند شد و در اجراهای او شرکت کرد. مدرسه اولین جایی بود که او نخستین آموزش‌هاش پیانویش را دریافت کرد.
در نه‌سالگی اجرایی زنده از اپرای دِر فرایشوتز از کارل ماریا فون وبر را به رهبری خودِ وبر دید و به‌شدت تحت تأثیر آن قرار گرفت. گرایش ریچارد جوان به تئاتر، به تدریج، به صورت یک علاقه قلبی درآمد. نمایشنامه‌های شیلر و نمایشنامه های«مکبث»، «هملت» و «شاه لیر»شکسپیر و نیز «فاوست» گوته اثر عمیقی بر او نهادند و در زمینهٔ اپرا هم، او اوّلین اجراهای آثار مارشنر را شنید. واگنر در سال 1831 وارد دانشگاه لایپزیگ شد. استاد آهنگسازی او که بسیار تحت تاثیر واگنر قرار گرفته بود به او در چاپ یکی از آثار وی برای پیانو کمک کرد.
واگنردر ورتزبرگ، نخستین اپرای کاملش را به نام” پری” تصنیف کرد. متن این اپرا بر الگو ی قصّه‌ای از گوتسی نوشته شده و زمینهٔ موزیکال آن تأثیر انکارناپذیر بتهوون و وبر را نشان می‌دهد. در تابستان ۱۸۳۴، واگنر برای نخستین بار، به رهبری ارکستر پرداخت اما سالهای بعد از آن دوران تاریکی برای واگنر بودند. او با مشکلات مالی مواجه بود و ازدواج موفقی نداشت. علاوه بر این واگنر به قمار و الکل هم اعتیاد پیدا کرده بود و این موضوع حل مشکلات مالی را برایش دشوارتر می کرد.
در سال 1839 واگنر مجبور شد به دلیل بدهی های کلانش به پاریس نقل مکان کند. او بین سال های ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ موفق به انتشار مطالبی شد که بعدها به مهم ترین مقالاتش تبدیل شدند. موضوع این مقالات مباحث تاریخی و نظری بودند. او هممچنین به نقد رویدادهای موسیقی فرانسه می پرداخت . پس از بازگشت به وطن و با اجرای اپرایش (به نام مِییربیر)، واگنر به مشهورترین آهنگساز آلمان تبدیل شد. در سال 1843 واگنر سرپرست ارکستر سلطنتی شد. این شغل به او برتری سیاسی داد و توانست راحت تر به ساخت و اجرای اپراهای خود بپردازد.
چهارگانه “حلقه ی نیبلونگ”، بی شک بهترین اثر ا ریچارد واگنر است. این اثر از چهار اپرای مختلف تشکیل شده است: طلای راین (راین گلد)، والکِیْری، زیگفرید و شامگاه خدایان. این چهارگانه به همراه تریستان و ایزولد، مایستِرزینْگرهای نورنبرگ، لوهِنْگرین، تانْهویزر و هلندی پرنده، همگی جزبهترین آثار اوهستند. واگنر در سالهای پایانی عمر خود در شهر بایروت آلمان اقامت گزید و ساختمان یک تئاتر را ساخت که در آن شاهکارهای خود را اجرا کرد. واگنر با وجود نبوغ هنری و آثار جاویدانی که به وجود آورد،عقاید یهودستیزانه داشت که موجب شده اجرای بسیاری از آثار او با حاشیه‌های فراوان همراه شود. با این حال، موسیقی واگنر، هنری برگزیده و دارای جنبه جاودانگی بود و طرفداران فراوانی داشت. واگنر سرانجام در سال 1883 در هفتاد سالگی درگذشت.
